Tết đang đến cận kề, một năm nữa lại trôi qua, chúng ta lại tất bật và nôn nao chào đón một năm mới sắp đến. Năm 2015 Ất Mùi, năm được xem là mang đến nhiều sự tốt lành cho cuộc sống.
Và để chuẩn bị cho thời khắc quan trọng này, nhà nhà, người người ráo riết chuẩn bị mọi thứ cho năm mới, tân trang vật dụng, sửa sang lau dọn nhà cửa một cách cẩn thận nhất.
Trong đó giao thừa là thời khắc quan trọng chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Lúc này đất trời giao hòa, vạn vật toát lên một sức sống mới bởi sự hòa quyện của âm dương.
Người Việt Nam xưa có phong tục cúng giao thừa hay còn gọi là lễ Trừ tịch ngoài trời. Với ý nghĩa mang bỏ hết mọi điều không may mắn của năm trước và đón những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến. Lễ trừ tịch còn là lễ để “khu trừ ma quỷ” cùng với việc cúng lễ trong nhà chuẩn bị cho người đến xông đất đầu năm và mang thần tài vào nhà.
Nghi thức cúng giao thừa
Chuẩn bị:
1. Ngũ quả ( mãng, cầu, dừa, đu đủ, xoài).
2. Hương
3. Hoa
4. Đèn, nến
5. Trầu cau
6. Muối
7. Gạo
8. Xôi
9. Bánh chưng (bánh tét)
10. chè
11. Trà, rượu
12. Quần áo và mũ nón thần linh
13. Hủ lợn luộc, gà trống hoa mơ (nếu là phật tử có thể cúng mâm lễ chay)
Lễ cúng giao thừa được cử hành đúng vào lúc giao thừa (hết giờ Hợi – từ 21 giờ đến 23 giờ – sang giờ Tý – từ 23 giờ đến 1 giờ – mở đầu ngày mồng 01 Tết).
Gia chủ thắp đèn hoặc nến, rót rượu, rót trà, rồi khấn vái trước án. Văn khấn có thể viết ra giấy để đọc, sau khi hết 3 tuần hương thì hóa tờ giấy viết văn khấn cùng vàng mã dâng cúng.
Văn khấn cúng giao thừa ngoài trời:
Nam mô A-di-đà-Phật (3 lần)
Kính lạy:
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Phương Lai Hạ Sinh Di Lạc Tôn Phật.
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu khổ cứu nạn chúng sinh.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai hành khiển.
Con kính lạy ngài tân Đương niên thiên quan.
Con kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các Bản gia Táo Quân, chư vị tôn thần.Nay là giây phút giao thừa năm Giáp Ngọ với năm Ất Mùi, chúng con là: ………., sinh năm:………., hành canh:………….tuổi, cư ngụ tại số nhà:…………..,ấp/khu phố:…………, xã/phường………….., quận/huyện……………, tỉnh/thành phố………..
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Ngay ngài Thái Tuế tôn trần trên vâng lệnh Nọc Hoàng Thượng-đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phút, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. nhân buổi tân xuân tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cái Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Lễ vật dùng để cúng giao thừa trong nhà gồm: ngũ quả, vàng mã, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (bánh tét), bánh giầy, bánh kẹo và mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay đầy đặn, thơm ngon, tinh khiết.
Sau khi cung kính bày lễ lên bàn thờ gia tiên thì đốt đèn nến, thắp hương thơm và thành kính cầu khấn (đọc văn khấn).
Văn khấn giao thừa trong nhà
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật
Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh
Nay phút giao thừa năm cũ Giáp Ngọ với năm mới Ất Mùi
Chúng con là :…………………sinh năm: …………., hành canh: ………… tuổi, ngụ tại số nhà ………, ấp/khu phố ……….., xã/phường………., quận/huyện/thành phố ……….., tỉnh/thành phố …………………
Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lể vật.
Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Người xưa hình dung rằng trong giây phút này, các vị nhà trời rất đông, tấp nập, vội vã nên chỉ thực hiện công việc ngoài nhà nên mâm cúng mới được đặt bên ngoài để các vị có thể ăn. Nhưng mà họ ăn rất vội vàng hoặc mang theo và thậm chí là chỉ có thể chứng kiến lòng thành của chủ nhà thôi đấy.
Tuy nhiên đến ngày nay, khi cuộc sống ngày càng hiện đại thì nhiều người cho rằng, lễ ngoài sân hay là trong nhà không còn quá quan trọng, mà chính vẫn là lòng thành của mỗi gia đình và sự thành kính. Lễ vật đơn sơ hay đầy đủ tùy thuộc vào gia cảnh. Với gia đình khó khăn chỉ có thể chuẩn bị một nén hương, bát cháo cũng không thể nói đó là không đầy đủ lễ nghĩa. Đây cũng là thời khắc gia đình quây quần bên nhau, cúng chứng kiến thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Cùng cầu chức cho nhiều điều may mắn sẽ đến với gia đình.
Ngoài ra, sau lễ cúng giao thừa phong tục Việt Nam có tục lì xì tiền và tặng quà tiền xu phong thủy may mắn lấy hên đầu năm, tiền xu có thể mua từ trước hoặc mua trong các ngày tết đều mang lại may mắn (thể hiện việc rước tiền về nhà).